Thema De Ruimte: ontdekhoek


foto door Moose
foto door Moose

Wetenschap en techniek bij kleuters? Jazeker, dat kan! Kleuters die lekker in hun vel zitten zijn nieuwsgierig, ondernemend en graag onderzoekend bezig. Voor slimme kleuters is het onderzoekend leren heerlijk om te doen. Dit spreekt hen aan op hogere denkorde vaardigheden: analyseren, evalueren en creëren. Deze kinderen leren graag (topdown) inzichtelijk en stellen veel vragen. Een opdracht waarbij de oplossing niet voor de hand ligt is pas een echte uitdaging. Dus zorg voor een goed uitgeruste ontdekhoek. Over een voorbeeld bij het thema De Ruimte lees je in dit blogartikel.

Onderzoeksvragen: startpunt voor de ontdekhoek

Aanleiding voor het inrichten van een ontdekplek waren vragen van de kinderen over astronauten:

Waarom heeft een astronaut eigenlijk zo’n groot pak aan?

Het gesprek kwam op het ontbreken van lucht en dus ook luchtdruk in de ruimte. Lucht is dus blijkbaar ook ‘iets’. Wat lucht dan voor ‘iets’ is, wilden de kleuters graag onderzoeken!

Onderzoeksvragen die de kleuters samen formuleerden in de kring:

Kun je lucht zien?

Kun je lucht voelen?

Weegt lucht iets?

Handige boeken en websites

Met behulp van een experimentenboek heb ik uitgezocht welke materialen handig zijn om een ontdekhoek in te richten met het thema ‘lucht. Ik maakte gebruik van ‘het grote experimenteerboek voor kinderen’ van uitgeverij Deltas. Maar ook Het Proefjesboek is zeer geschikt.

Er zijn talloze andere experimentenboeken te vinden. Tip: kijk eens bij een Witte Boekenwinkel, of een andere boekenoutlet. Hier vind je vaak mooie boeken voor een klein bedrag. Heb je geen boek beschikbaar, dan kom je met deze website ook een heel eind: http://www.proefjes.nl/categorie/lucht

Inrichten ontdekhoek en dan… aan de slag!

Deze materialen plaatste ik in de ontdekhoek:

Een bak met water, lege plastic flessen, lege doorzichtige wijnfles, ballonnen, rietjes, plastic bekers, plakband, scharen, papier en potloden, liniaal, div. maten papier, waaronder een groot vel papier (A3) watjes, zand, pingpongballen, fietspomp, luchtbedpomp, vacuvinpomp met bijbehorende ‘dopjes’

De kleuters gingen aan de slag. Ik vroeg hen één van de drie onderzoeksvragen te kiezen en te onderzoeken of ze één of meer antwoorden kunnen vinden op die vraag. Tijdens een volgend kringmoment mochten ze hun proefje demonstreren.

Vragen die ik daarbij stelde:

Welke vraag heb je onderzocht? Laat maar zien wat je hebt ontdekt.

Hoe komt het dat … ?

Op welke manier kun je het nog meer laten zien?

Wat vertelt dit over lucht?

Onze bevindingen noteerden we op een grote vellen papier, voor elke vraag één vel. Bovenaan de vraag, bijvoorbeeld: Kun je lucht zien? Op het blad de antwoorden:

Ja, als je een ballon opblaast

Ja als je bellen blaast onder water

Ja als je in een bergje zand blaast. 

De tekst werd met een tekeningetje verduidelijkt. Hoe meer bewijs, hoe beter we antwoord krijgen op de vraag! Met name de vraag: “Hoe kun je het dan nog meer laten zien?” stimuleerde de kleuters tot verdere experimenten.

Leerervaring vergroten

Om de leerervaring nog te vergroten kun je de opgedane kennis uit de experimenten uitbreiden met extra informatie (samenstelling van lucht, wat is luchtdruk, hoe ontstaat wind etc.) en het gebruik van de juiste termen, bijvoorbeeld luchtdruk, experiment, onderzoek. Veel kinderen vinden dat geweldig interessant! Er zijn ook genoeg interessante filmpjes te vinden, zoals op schooltv. Gebruik bijvoorbeeld de zoekterm: wat is lucht?

Tot slot (of als start ;-))

Een leuk experiment om met de hele groep te doen; als aftrap of als afsluiting van het werken in de ontdekhoek: Hoe sterk is lucht eigenlijk?

Blaas 10 ballonnen op. Leg er een plank overheen. Wat zou er gebeuren als er iemand op gaat zitten? Hoeveel kinderen kunnen er maximaal op zitten voor er een ballon knapt? Een spannend experiment, met een voor de kinderen verrassende uitkomst!

 

Een reactie plaatsen

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *